हिंगोली जिल्हा
Jump to navigation
Jump to search
हिंगोली जिल्हा हा मराठवाडा विभागाच्या उत्तरेस आहे. हिंगोलीच्या उत्तरेस वाशिम जिल्हा व यवतमाळ जिल्हा, पश्चिमेस परभणी जिल्हा व आग्नेयेस नांदेड जिल्हा आहे, आताचा हिंगोली जिल्हा हा १ मे १९९९ पूर्वीपर्यंत परभणी जिल्ह्याचा एक भाग होता. त्या दिवशी औंढा, बसमत, हिंगोली, कळमनुरी व सेनगांव हे तालुके असलेला हा स्वतंत्र जिल्हा घोषित झाला.
हिंगोली जिल्ह्याचे क्षेत्रफळ ४५२६ चौरस कि.मी.२ आहे. एकूण लोकसंख्या ९,८७,१६० तर साक्षरता ६६.८६% इतकी आहे. जिल्ह्यातील गोंधळ, शाहिरी, भारूड, पोतराज व कलगीतुरा या लोककला प्रसिद्ध आहेत. ज्वारी व कापूस ही जिल्ह्याची मुख्य पिके आहेत.
हिंगोली जिल्ह्यातील पर्यटनस्थळे
हिंगोली जिल्ह्यातील तीर्थक्षेत्रे
हिंगोली जिल्ह्यात पुढील प्रमाणे प्रमुख तीर्थक्षेत्रे आणि मंदिरे आहेत.
- औंढा नागनाथ- बारा ज्योतिर्लिंगांपैकी हे आठवे (आद्य) ज्योतिर्लिंग आहे.
- मल्लिनाथ दिगंबर जैन मंदिर (शिरड शहापूर),
- तुळजादेवी संस्थान (घोटा - ता. हिंगोली),
- संत नामदेवांचे जन्मस्थान नरसी नामदेव.
- शेवाळा येथील पूर्णानंद महाराजांचे मंदिर.
- समगा येथील संगमेश्वर महादेव मंदिर
- श्री.कानिफनाथ गड खैरी घुमट
- चिंतामणी गणपती (हिंगोली)
- सिद्धनाथ (महादेव) मंदिर [१]
जिल्ह्यातील महत्त्वाचे उत्सव
- सार्वजनिक दसरा महोत्सव - सुमारे दोनशे वर्षांपासून
- सार्वजनिक गणेशोत्सव
- बैलपोळा
- श्री नवदुर्गा महोत्सव
- भीम जयंती
- नागपंचमी
- कलगावची यात्रा
- हत्ता नाईक ता.सेनगांव येथील कावड आगमन
- श्री. कानिफनाथ महाराज यात्रा कानिफनाथ महाराज गड खैरी घुमट
- हिंगोलीचा प्रसिद्ध नवसाच्या मोदकाचा चिंतामणी गणपतीचा मोदक उत्सव
जिल्ह्यातील तालुके
हिंगोली जिल्ह्यातली गावे
- दांडेगाव
- साखरा
- आडगाव
- बटवाडी
- खांबाळा
- वटकळी
- गिलोरी
- गोरेगाव
- ताकतोडा
- गोंदनखेडा
- केंद्रा बुद्रूक
- वरखेडा
- दाताडा बुद्रूक
- वाघजाळी
- गारखेडा
- माझोड
- सवड
- पहेणी
- वैजापूर
- वरूड काझी
- वरूड चक्रपान
- देऊळगाव रामा
- आंधरवाडी
- माळहिवरा
- सिरसम
- काळकोंडी
- गारमाळ
- भांडेगाव
- साटंबा
- जामठी खुर्द
- जामठी बुद्रूक
- सावा
- नवलगव्हाण
- भानखेडा
- हनवतखेडा
- कडती
- पांगरी
- ब्रम्हपुरी
- पुसेगाव
- डिग्रस
- इंचा
- कडोळी
- नांदूरा
- ऊमरा
- ईडोळी
- बोराळा
- पळशी
- खानापूर चित्ता
- सवना
- पारडा
- बळसोंड
- केसापुर
- लोहगाव
- खरबी
- आखाडा बाळापूर
- बासंबा
- हत्ता नाईक
- आजेगाव
- आंबा
- आसेगाव
- उंडेगाव : [२]
- एरंडेश्वर
- पान कन्हेरगाव
- कळमनुरी
- कुरुंदा
- गिरगाव
- गुंज
- गुंडा
- धामणी
- वसई
- चोंढी
- जवळा पांचाळ
- जवळा बाजार
- जवळा बुद्रूक
- सेंदुरसना
- टेंभुर्णी
- डोंगरकडा
- तपोवन
- नरसी (नामदेव) : [३]
- पळसगाव
- पांगरा सती
- पांगरा शिंदे
- बसमत
- बाराशीव[४]
- बाभुळगाव
- येळेगाव तुकाराम
- समगा [५]
- रामेश्वर : [६]
- हट्टा
- रामेश्वर तांडा
- जयपुर
- माळसेलू
- बेलवाडी
- खरबी
- वाकोडी
- तळणी
- शिंदेफळ
- पारोळा
- सेनगाव
- वाढोणा
- थोरजवळा
- कणका
- शिरड शहापूर
- शेवाळ
- कहाकर खुर्द
- कहाकर बुद्रूक
- सिनगी(नागा)
- सिनगी(खांबा)
- सुकळी
- हिंगोली
संदर्भ आणि नोंदी
साचा:हिंगोली जिल्ह्यातील तालुके
साचा:महाराष्ट्रातील जिल्हे
- ↑ गांगलवाडी येथे सिध्देश्वर धरणाजवळ सिद्धनाथाचे (महादेवाची पींड) मंदिर आहे. येथुन औढा नागनाथ ज्योतिर्लिंग पर्यंत बोगदा होता असे ज्ञात आहे. दरवर्षी येथे सलग सात दिवस भव्य यात्रेसह होम आयोजन होते.
- ↑ औंढा-जिंतूर रोडवर हिवरखेडा गावाच्या दक्षिणेस ३ कि.मी. अंतरावर उंडेगाव हे गाव आहे.या ठिकाणी दत्तात्रेयाचे प्रसिद्ध मंदिर आहे.
- ↑ संत नामदेव यांचे जन्म गाव. केशीराजाचे मंदिर आजही तेथे आहे.
- ↑ येथे हनुमानाचे मंदिर आहे. बारा गावांच्या सीमा तेथे आल्याने त्यास बाराशीव हे नाव पडले आहे. दरवर्षी येथे मोठी यात्रा भरते.
- ↑ येथे श्री संगमेश्वर महादेव मंदिर प्रसिद्ध आहे
- ↑ औंढा-जिंतूर रोडवर औंढा नागनाथ पासून २० कि.मी. अंतरावर हे गाव आहे. रामेश्वर, ता. औंढा नागनाथ, जि. हिंगोली